Kunstenaar en auteur Willem Arondeus was actief in het kunstenaarsverzet en werkte nauw samen met Frieda Belinfante. Beiden raakten betrokken bij het gewapend verzet. Samen met Gerrit van der Veen nam hij de leiding tijdens de aanslag op het bevolkingsregister, een van de bekendste verzetsdaden. Toch werd zijn inzet lang niet herkend omdat Arondeus openlijk uitkwam voor zijn homoseksualiteit. Pas 41 jaar later ontving hij postuum het verzetsherdenkingskruis. Auteur Klaus Mueller vertelt.
Amsterdam 1943 – Een laatste wens als opdracht
Zij advocate Lau Mazirel, voor de oorlog actief bij het verdedigen van homoseksuelen die strafrechtelijk werden vervolgd en in de oorlog verzetsdeelneemster, vertelde na de oorlog in verschillende interviews dat ‘Tiky’ (zoals Arondéus door vrienden werd genoemd) haar had gevraagd te getuigen dat ook homoseksuelen aan het verzet hadden deelgenomen.
Al eerder was deze kwestie tijdens een samenkomst in het kledingatelier van de eveneens homoseksuele verzetsman Sjoerd Bakker ter sprake gekomen.
Toen de doodvonnissen tegen de daders van de aanslag op het bevolkingsregister in juni 1943 waren uitgesproken (zowel Willem Arondéus als Sjoerd Bakker behoorde tot die groep), wist Lau Mazirel Arondéus nog een halve dag voor diens executie te bezoeken in het huis van bewaring aan de Weteringschans. Op dat moment, vlak voor zijn dood, herhaalde Arondéus zijn wens: ‘Nog eens liet hij ons beloven na de oorlog aan de mensen te vertellen dat homo’s niet minder moedig hoefden te zijn dan andere mensen.’
In het voormalige woonhuis van Arondeus op de Singel vertelt Klaus Mueller het verhaal van deze kunstenaar, die zelfs na zijn verzetsdaden een bestaan in de marge bleef houden.
Dr. Klaus Mueller is expert op het gebied van de vervolging van homoseksuelen tijdens de Tweede Wereldoorlog en is de Europese Representant van het US Holocaust Memorial Museum*. Daarnaast schreef hij een biografische portret over Arondeus in zijn boek over homoseksuelen in het Nederlandse verzet en organiseerde tentoonstellingen met dit thema in Nederland, Zuid Afrika, Duitsland en de Verenigde Staten. Ter ondersteuning van dit verhaal leent Roze in Verzet een schilderij van Arondeus door Herman Morssink uit.
De lezing werd georganiseerd door het Amsterdams 4 en 5 mei comité in samenwerking met het Joods Cultureel Kwartieren en was deel van het programma Tijdens Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet waarin getuigen, nazaten, voormalige en huidige bewoners persoonlijke verhalen over vervolging, verzet en bevrijding vertellen.
*Views expressed on my website are my own and do not necessarily represent those of the United States Holocaust Memorial Museum.